Handig om te weten als je met elkaar in gesprek gaat

•    De vorm bepaalt de inhoud
Waar je zit, bij iemand thuis of in een restaurant of een vergaderruimte, en hoe je zit
(in een open kring of achter tafels bijvoorbeeld), of je elkaar goed kunt zien en horen,
afspraken over leiding, taakverdeling, doel van deze bijeenkomst en dergelijke, zijn voorwaarden die van invloed zijn op het proces.

•    Veiligheid vóór alles!
Geloof is een intiem thema. Om dat openhartig en zorgvuldig te kunnen doen is een veilige sfeer nodig. Daarom beginnen wij altijd met een rondje ‘persoonlijk’:hoe gaat het met mij, hoe zit ik hier, wat houdt me bezig. Daardoor komen we bij elkaar ‘thuis’.

•    Het proces is het product
Wij merkten steeds weer dat wat er tussen ons ‘gebeurde’, ook non-verbaal, het proces, bepalend was voor het resultaat, het product. Dat benoemden we als ‘leermomenten’en voorzover relevant gebruikten we dat als materiaal.

•    Taal schept werkelijkheid
Vooral gesproken woorden sturen de beelden en gedachten van de ontvanger van die woorden. Die blijven hangen. Als je bijvoorbeeld zegt: je mag niet aan een roze olifantje denken, wat gebeurt er dan? Juist: het roze olifantje vult je geest.
Ook uitdrukkingen als ‘met man en macht’, ‘de gewone man’, ‘mijn buurvrouwtje’, ons spraakgebruik in het dagelijks leven bepaalt onze beeldvorming, ook over mannen en vrouwen. En het zegt iets over de bijbehorende (machts)verhoudingen.

•    De ene taal is de andere niet
Er zijn verschillende ‘taalvelden’: geloofstaal, politieke taal, symbooltaal.
Het woord ‘Israël’ bijvoorbeeld kan zowel bijbelse/geloofstaal als politieke taal zijn.
Doorvragen wat er bedoeld wordt kan misverstand voorkomen.

•    En/en in plaats van of/of
Er zijn net zoveel ‘waarheden’ als er mensen zijn. ‘De’ Waarheid bestaat niet, zoals een tastbaar voorwerp (een tafel) bestaat: zij is voor mensen niet te bevatten of te omschrijven. ‘Mijn’ waarheid bestaat wel. En die kan veranderen, meegroeien met mijn eigen groei als mens. Er zijn wel ‘waarden’ die wij mensen delen, fundamentele grondregels die het menselijk bestaan mogelijk en leefbaar maken, zoals vrijheid, rechtvaardigheid, barmhartigheid. In alle religies geldt bijvoorbeeld de zogenaamde ‘gouden regel’: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’. Onze inspanningen zijn er op gericht om dat ‘wáár’ te maken. Niet om de strijd wie er gelijk heeft. Daarom zeggen we: er zijn méér kanten aan een zaak. Er zijn meerdere waarheden. Niet of/of maar en/en.

•    Het is de toon die de muziek maakt
Communicatie bestaat voor 7 % tot 20% uit woorden. De rest wordt bepaald door toon, uitstraling en houding. Open en geloofwaardige communicatie wil zeggen dat woorden, toon, uitstraling en houding kloppen met elkaar.

•    Van vragen word je wijs
Beter een goede vraag dan een slecht antwoord. Als je iets niet snapt, bijvoorbeeld omdat woorden en houding tegenstrijdig zijn, dan is doorvragen een voorwaarde om elkaar te kunnen begrijpen. Domme vragen bestaan niet: van vragen word je wijs!